Viski 101

MALT VISKILER

Malt viskiler kendi içlerinde ikiye ayrılır. “Single Malt” ve “Blended Malt”. Single maltta üreticiler tek tip malt kullanarak viskiyi üretir, blended maltta ise bir kaç üreticinin single malt çeşitleri bir araya gelmiştir. Single Malt demek tek bir fıçıdan yapılan viski demek değildir. Üreticiler istekleri doğrultusunda “Single Cask” da üretebilirler. Zaten bunları aldığınız şişelerde göreceksiniz. Benim için viski demek “Single Malt” viski demek. İskoçya’da farklı bölgelerde bulunan 120’ye yakın damıtımevinde kendine özel formüllerle yapılan bu viskiler bir sanat eseri.

Haritadan da gördüğümüz üzere, Speyside, Highlands, Islay, Campbeltown Lowlands bölgelerinde üretilen bu viskilerin hepsinin yapım süreci, içerikleri ve tadları değişik dünyalara yelken açtırıyor. Single Malt viskiler filmlerde gördüğümüz ve Paşabahçe’de satılan viski bardaklarından değil, tombul karınlı, dar ağızlı, viskinin kokusunu daha iyi almamızı ve aromasının daha iyi dağılmasını sağlayacak olan single malt bardaklarından içilmelidir. Daha çok çay bardağı kıvamında başlayan bu bardak çeşidi yukarıya doğru daralmaktadır. Dünya üzerinde fazlaca kullanılan Glencairn bardağı. Şu anda bu bardaklar Türkiye’ye ancak ithal edilirse geliyor. Bardağın resmi ve kullanım kılavuzu aşağıda

• Speyside Scotch“Glen” ile başlayan viskilerin çoğu bu bölgede üretilmektedir. Bir genelleme yapmak zor olsa da Speyside viskileri daha hafif, zengin ve tatlı bir tat verecektir.  En ünlüleri Glenlivet, Glenfiddich, Macallan, Glenfarclas, Balvanie marka viskilerdir. 

• Islay Scotch

Bu tip benim favorim olmakla beraber çok karakteristik bir tiptir. Islay’de 9 damıtımevi var ve bu evler büyük bir dostane yarış içinde denilebilir. Ürettikleri viskiler tatlarının kuvveti ve isliliğiyle meşhur. Okyanusa yakınlığı ve tuzluluğu da hesaba katunca geçmişte ilaç özelliği taşıdığı da söylenir Islay tipi viskilerin. Buradaki en önemli markalar ise Ardberg, Lagavulin, Laphroaig, Bunnahabhain, Bowmore gibi markalardır. Laphroaig ve Ardberg benim bu daldaki favorilerim.

• Highland Scotch

Highland bölgesi İskoç viski bölgelerindeki en büyük ve karmaşık bölgedir diyebiliriz. Buradaki damıtıcıları kuzey, güney, batı, doğu şeklinde ayırabiliriz ama yine de çok bir şey vermez bize. En büyük ortak özellikleri bu bölgedeki viskilerin ciddi anlamda kuvvetli bir tadı olduğu. Islay dışındaki adalar da Highland bölgesinde sayılmakta ama kendi ismiyle ayrı bir kategoride değerlendirilmektedir. Benim deneyimlerime göre bu Highland viskisi dediğim an içtiğim viskinin taze ve meyveli bir tat sunmasıdır. Özellikle Glenmorangie çeşitleriyle, turunçgiller daha da spesifik olarak nektarin tadını çok net verir. Bu bölgedeki en ünlü viskiler ise Dalmore, Oban, Glenmorangie, Old Pulteney gibi markalardır.

• Island Scotch

Orkney, Skye, Mull, Jura ve Arran İskoçya’nın batısındaki adalardır ve Island bölgesini oluştururlar. Orkney dışında her adanın tek damıtımevi vardır. Orkney’de ise iki tane var. Daha çok deniz karakteri gösteren viskiler yaparlar. Tuzlulukları yüksek seviyededir.  Talisker, Isle of Jura, Arran gibi karakterli ve ünlü viskilere sahiplerdir.

• Campbletown Scotch

Capmbletown 3 adet damıtımevi bulundurur ve viskileri genellikle isli, kuru, odunsu attlardadır. En ünlü markaları Springbank, Glen Scotia gibi markalardır.

• Lowland Scotch

Bu bölgede de 3 adet damıtımevi kalmıştır ve diğerlerine nazaran daha hafifi tatlı ve kuru viskiler üretirler. Turba kullanmadıklarından ve 3 defa damıttmaları bu bölgeye özgü bir özelliktir.

Single Malt viskileri içerken buz kullanılmaz, soda veya kola eklenmez. Hatta mümkünse herhangi bir viski tipinde kola, meyve suyu gibi içkileri karıştırmayın. Yazık oluyor. Bu tip viskilerin yanında kurutulmuş et, olabildiğince bitter çikolata, tuzlu kuruyemiş gibi atıştırmalıklar eşlik edebilir. Yine de ağzınızdaki tadı olabildiğince nötr tutup viskinin keyfini çıkarın.

HARMANLANMIŞ (BLENDED) VISKILER

Tahıl viskileri malt ve tahılın karışımından oluşan ve çoğu zaman karamel gibi doğal tatlarla tatlandırılan viski türüdür. Scotch, İrlanda ve Kanada viskileri olarak adlandırılan viskiler genellikle blended türündedir. Single Malt bir scotch viskidir fakat “Single Malt” olarak literatürdeki yerini alır. Önceden de belirttiğim gibi bu tür viskiler bir çok damıtımevinden viski içermektedir. Malt ve tahılın bir araya gelmesi blended ismini almasına yol açar. J&B 42 çeşit farklı tür içerir. Ancak İrlanda’nın gururu olan Jameson tek bir adamıtımevinden gelir. 1831’de icat edilen Coffey ibriği bu tip viskilerin damıtımını hızlandırmış ve üretimini ucuzlaştırmıştır. Bu da dünya üzerinde en çok bilinen viskilerin “Scotch” adı altında bu “blended” tür viskiler olmasını sağlamıştır. Johnnie Walker, Ballentine’s, Chivas Royal, Famous Grouse gibi viskiler bu türdedir.

Hem Blended hem de Single Malt viskilerin şişlerinde kaç yıllık oldukları yazar. Bu rakam fıçıda dinlendikleri yılın rakamıdır. Viski şişede olgunlaşmaz!!!

Blended viskide kişisel tavsiyelerim, Johnnie Walker Green&Blue Label, Chivas Regal 18 yr Gold Signature gibi viskilerdir.

TAHIL VISKILERI

Tahıl içeren viskilerdir. Arpa da tahıl olmasına rağmen malt olarak adlandırılır. Tahıl viskileri an itibariyle revaçta değildir. Ana üretim aracı “Blended” viski yapımında kullanılmaktır. En önemli markaları Cameron Brig, Girvan Grain ve Starlaw’dur.

Amerika’dan devam edelim

Amerikan viskileri, burbon, mısır, malt, çavdar, buğday viskileri olarak ayrılır. Burada çok önemli bir nokta Jack Daniel’s markasının hangi bölüme girdiği. Resmi olarak burbon adı altında anılsa da Jack Daniel’s bir Tennessee viskisidir. Tennessee viskisinin farkı ise Lincon County Process adı verilen bir işlemle odun kömürü filtresi ile damıtılmasıdır.

• Burbon

Burbon yani bourbon viskiler daha çok mısırdan üretilen, fıçıda dinlenmesi çok önemli olan ve ismini French Bourbon Dynasty’den alan viskilerdir.  En ünlüleri, Maker’s Mark ve Jim Beam markalarıdır. Özellikle New Orleans tarafında Mint Julep isimli kokteyl çok ünlüdür.

• Tennessee Viski

Burbon sınıfında yer alan ama işlemi değişik olan viski türüdür. Jack Daniel’s bu türün öncüsüdür. Lynchburg Lemonade yine Jack Daniel’s viskisinin kullanıldığı güzel bir kokteyldir.

• Mısır Viskisi

İçeriğinde %80 mısır olan viskidir. En ünlüleri Buffalı Trace ve Copper Run gibi. Jim Beam Rye ve Wild Turkey adlı viskilerdir.

• Çavdar (Rye) Viskisi

Bu viskiler ya %51 çavdar içeren Amerikan viskisidir ya da aslında çavdar içermeyebilen fakat tarihi sebeplerden dolayı bu ismi alan Kanada viskileridir. En ünlüleri Jim Beam Rye ve Wild Turkey adlı viskilerdir.

Amerikan Single Malt deneyimleri de olmuştur falan İskoçlar kadar ses getirememiştir.

Kanada Viskileri

Kanada’da üretilen viskiler Kanada’da üretilen tahıldan hazırlanmalı ve tamamen Kanada’da üretilmelidir. 3 yıldan az olmamak suretiyle fıçıda dinlendirilmelidirler. Canadian Club, Crown Royal gibi ünlü markalara sahiptir.

İrlanda Viskileri

İrlanda viskileri daha çok Single Malt viskilerinde bulunan turba ve is tadını sevmeyenler tarafından beğenilir. Jameson Distillery’den çıkan Jameson Irish Whiskey en önemli temsilcisidir ve Irish Coffee’nin baş mimarıdır.

 

Japonya Viskileri

Son yıllarda özellikle Single Malt viskilerde atak yapan Japonya çok ünlenmeye başladı. Hokkaidō’da bulunan Yoichi’yi viski üretimi için üst seçen Japonya İskoçya’yı bazı markalarda çok zorlamaya başladı bile.  Daha çok ağaçsı, meyveli ve taze tatlı viskiler çıkmakta. Yamazaki Single Malt çok önemli bir örnek.

Şimdilik viski ile anlatacaklarım bu kadar. Fırsatınız varsa Single Malt viskileri deneyin. Duty-freelerde daha uygun fiyatlara bulabilirsiniz. Ancak yurtdışına çıkmıyorsanız, Migros, Carrefour gibi süpermarketlerde de bulabilirsiniz. Fiyatları 130-250 TL arasında değişmektedir.