Viski üretimi

Viski üretimi

Viski imalatı 5 aşamadan oluşur.

Malt hale getirme (Malting)

Arpa nişasta içerir ve bu nişastanın alkol yapılabilmesi için çözülür şekere dönüştürülmesi gereklidir. Bunu sağlayabilmek için arpa çimlendirilir ve buna malt hale getirme denir. Her üretici firmanın kendi arpa türü tercihleri olmakla birlikte genel anlamda yüksek çözünür şeker verimi olan arpalara ihtiyaç vardır. Arpa sıcak su ile 2-3 gün ıslatılır ve sonra geleneksel yöntem olan düz bir zemine yayılarak bekletilir. Bu esnada ısının sabit tutulabilmesi (soğutabilmek) için sürekli çevrilir. Isının 18 derecede tutulması gereklidir. Günümüzde bu işlem mikser gibi olan çok büyük varillerde yapılmaktadır. Çimlendirme işlemi 6 gün sürer. Arpa çimlenmeye başladığında fırınlanarak (12-15 saat sürer) çimlenme durdurulur. Geleneksel fırınlarda yakıt olarak Turba kömürü (turf) kullanılır ve dumanı malta sinerek bir lezzet yaratır. Meydana gelen malzeme (Malt) değirmende öğütülerek kabuklarından ayıklanır. Buna ezilmiş malt (grist) denir. Grist una benzer bir şeydir. 7 ton arpadan 5.5 ton grist elde edilir.

Ezme, püre hale getirme (Mashing)

Ezilmiş malt (Grist) sıcak suya (63.5 derecede en iyi çözülme olur) koyularak çözülür şekerin çözülme işlemi başlatılır. Kullanılan su lokal temiz bir su olmalıdır. Bu sebeple damıtım evleri genelde bir su kaynağının yanında olurlar. Bu su viskinin tadını içerdiği mineraller, taşlar veya turba kömürleri sebebiyle etkileyebilir. Su ile karıştırılmış ezilmiş malta püre (Mash) denir. Bu püre mikser benzeri büyük kaplara (Mash tun) konur ve bir müddet karıştırılır. Maltın içinde çözülen şeker kabın dibine çöker ve kabın dibinden süzülerek başka bir tanka alınır. Süzülen şekerli mataryele arpa mayası (wort) denir. Bu işlem her seferinde daha sıcak su ile toplam 3 kere yapılır ve en fazla şeker elde edilmeye çalışılır. Bu işlemlerin sonunda kalan malzeme (Tortu, kabuk vs gibi malzeme) hayvan yemi (pelet) üretiminde kullanılır.

Fermantasyon (Fermentation)

Arpa mayası (wort) tanklara (washbank) konur ve içerisine fermantasyonun başlaması için her firmanın sırrı olan maya katılır. Maya şekerin alkole dönüşmesine neden olur. Bu işlem 2 gün sürer. Başlarda fokurdayan eriyik fermantasyonun (mayalanma) sonunda fokurdamayı keser. Fermantasyon işlemi bitmiş demektir. Bu işlem sonunda bulanık sarı bir sıvı (Wash) elde edilir. Bu sıvı 8.5 derece alkol içeren bira kıvamında bir sıvıdır. Bundan birada yapılır. Bu eriyik damıtılmaya hazırdır.

Damıtma (Distillation)

Damıtma işlemi damıtımhanede (Stillhouse) yapılır. Ön damıtım imbiği (wash still) ve son damıtım imbiği (spirit still) kullanılır. Prensip olarak birbirlerine benzeyen imbiklerdir fakat ön damıtım imbiği daha büyük olur. Bu imbikler malt viski damıtımevlerinde yoğun olarak "pot still" tipi kuğu şeklinde boyna sahip bakır imbiklerdir. Coeffey imbiği özellikle malt viski üreticileri tarafından tercih edilmez. İlk önce işlem ön damıtım imbiğinde (wash still) yapılır. İmbik ısıtılır ve eriyiğin kaynaması sağlanır. 5.5 saat süren damıtma sonunda 35% alkol içeren madde (Low Wine) elde edilir. Geri kalan malzeme artık kullanılmaz. "Low wine" daha sonra son damıtım imbiğinde (spirit still) ilk destilasyon işlemine tabi tutulur ve bu işlem 45 dakika sürer. Sonra ikinci destilasyon yapılır ve 75-80 derece civarında alkol elde edilir. Son damıtım imbiğinde iki kere damıtım yapılmasını İskoç viskisinin özelliğidir. İrlanda viskisinde 3 kere damıtılma yapılır.

Yaşlandırma (Maturation)

Viskiler meşe fıçılara doldurulur ve burada bekletilir. Bu esnada viski sahip olduğu tadların bir kısmını alır. Bu kullanılan fıçıları türleri ve daha önce kullanım şekilleriyle sağlanır. Örneğin daha önce şarap yapımında kullanılmış fıçılar ile farklı tadlar sağlanır.

Fıçılar (Cask ya da Barrel)

Viski sadece meşe fıçılarda yaşlandırılır ve bu fıçılar daha önceleri başka tip içkilerin imalinde de kullanılmış olabilir. Örneğin daha önce burbon, viski, şarap, sherry (tatlı ispanyol şarabı), madeira (Madeira adasına özgü şarap), port ( porto şarabı), rom, calvados (elmadan yapılan Fransız Brendi’si) vs yapılmış fıçılar viski imalatında kullanılabiirler. Bu fıçıların halen damarlarında bulunan bu içkiler viskiye değişik lezzetler katar.

Viski eğer tüm yaşlandırma işlemini tek bir fıçıda alırsa (aged) yada (matured) denir. Örneğin 8 sene daha önce Sherry yapılmış fıçıda bekletilen viskiye “sherry aged" denir. Eğer viski yaşlandırma işleminin sonunda kısa bir süre başka bir fıçıya konulduysa “Port finished yada sherry finished” denir. Viski için 6 Aylık bir süre bile yeni aromalar alabilmesi için yeterli bir süredir.